Yivli Minare
| Eser Adı | Yivli Minare |
| Türü | Minare (Cami) |
| Dönemi | Selçuklu |
| Şimdiki Durumu | Yapı günümüze sağlam bir şekilde ulaşmıştır. |
| Yapım Tarihi | 13. yüzyıl |
| Yaptıran | |
| Yer / Adres | Selçuk, Selçuk Mah, 07100 Muratpaşa/Antalya |
13. yüzyıla ait bir Selçuklu eseri olan Yivli Minare kentin en erken İslami yapılarından birisidir. İsmini verdiği Yivli Minare Camii yapısından bağımsız bir şekilde yükselmektedir. Minare yapısı kaide, pabuç, tambur, gövde, şerefe, petek ve külah bölümlerinden oluşmaktadır. En önemli bölümü yarım daire profilli sekiz dilimin kuşatmış olduğu gövde bölümüdür.Kareye yakın dikdörtgen planlı prizmatik kaide, dokuz sıra halinde kesme taş bloklarla örülmüştür. Kaideden pabuç bölümüne geçişte, tuğla örülü bir bölüm bulunmaktadır. Bu bölümden sonra sekizgen planlı pabuç bölümü yükselmektedir. Sekizgen kenarların birleşim yerlerinde mukavemeti artırmak için yarım daire flanşlar ve sekizgenin her yüzünde sağır nişler yer almaktadır. Pabuçtan sonra silindirik bir tambur bölümü, onun üzerinde yarım daire profilli sekiz adet dilimin çepeçevre kuşattığı silindirik gövde yükselir. Şerefeye geçiş iki sıra mukarnas benzeri üçgen geçiş elemanları ile sağlanmış, bu geçiş düz bir silme ile tamamlanmıştır. Şerefe korkuluğu zikzak şeklinde yan yana dizilen mermer levhalardan oluşturulmuştur. Şerefeden sonra gelen silindirik petek bölümü gövdeye oranla daha dardır. Güneydoğusunda yer alan kapı ile şerefeye çıkılmaktadır. En üst kısımda petek bölümü kurşun kaplı bir külah ile örtülüdür.
Minareye giriş, kaidenin kuzey cephesine açılan kapı ile sağlanmaktadır. İçten taşla örülmüş çekirdekli bir kuruluşa sahiptir, çekirdeği 88 basamaklı bir merdiven çevrelemektedir.
Pabuç kısmının nişlerinden doğudakinde bir kitabe ve kuzeyindekinde ise çini mozaiklerden oluşan geometrik bir kompozisyon yer almaktadır. Ayrıca kaidenin doğu kısmında olasılıkla kûfi bir yazının parçaları olan çini mozaik kalıntıları ve yine gövde üzerinde bulunan turkuaz sırlı çini mozaik kalıntıları da dikkat çekmektedir.
Referans
S. F. Erten, Antalya Livası Tarihi, İstanbul 1338-1340 (1922-1924), 71-72.
K. Turfan, 1955 Yılı Antalya Merkez Eski Eser Fişleri. Antalya 1955, no. 35a.
Türkiye’de Vakıf Abideler ve Eski Eserler (I), Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, 1983, 527 vd.
M. Kırmızı, Yivli Minare ve Külliyesi, Antalya 1. Selçuklu Eserleri Semineri 22-23 Mayıs 1986, Antalya Valiliği, Antalya, 37-38.
L. Yılmaz, Antalya: Bir Ortaçağ Türk Şehrinin Mimarlık Mirası ve Şehir Dokusunun Gelişimi (16. Yüzyılın Sonuna Kadar), Ankara 2002, 82-91.
T.C. Antalya Valiliği, Antalya Kültür Envanteri (Merkez), Antalya 2003, 29.
C. C. Sönmez, Antalya Kaleiçi Selçuklu ve Beylikler Dönemi Eserleri, Antalya 2009, 115-141.
L. Yılmaz – K. Tuzcu, Antalya’da Türk Dönemi Kitabeleri, Haarlem 2010, 131-133.
A. A. Akyol – Y. K. Kadıoğlu – Ş. Demirci, “Antalya Yivli Minare Arkeometri Çalışmaları, Adalya 13,” 2010, 417-431.
Ü. Avcı, “Antalya Kaleiçi’nde Bir Simge Yapı: Yivli Minare,” Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi Art-e, Cilt 8, Sayı 15, 2015, 52-78.
B. Varkıvanç – E. Çelebi (ed.), Kaleiçi Yaşayan Antik Şehir Rehberi, Metinler: Burhan Varkıvanç, Muratpaşa Belediyesi, Antalya 2015, 73-75.
M. Yılmaz – S. Tek, “Antalya Yivli Minare ve Camisinin Restorasyon, Güçlendirme ve Zemin Etüt Çalışmaları,” MASROP E-Dergi 12.1, 2018, 49-72.