fbpx

Byzantion sikkesi, bronz. Ön yüzde Deniz Tanrısı Poseidon’un başı; arka yüzde yunus. Roma İmparatorluk Dönemi
© Dr Busso Peus 9, 178

Roma sikkesi, gümüş denarius. Ön yüzde Denizler Kraliçesi Amphitrite’nin büstü, arka yüzde çift deniz atı süren Poseidon. Roma Cumhuriyet Dönemi
© Leu Numismatik 2, 212

Antik Çağ kent devletlerinin bazıları, balık, yunus, ahtapot, deniz atı, istiridye, yengeç gibi deniz canlılarının tasvirlerini sikkeleri üzerine koymuştur. Daha ziyade deniz, göl veya ırmak kıyısında olan bu kentler, böylece, kentlerinin dayandığı yerel kaynakları (doğal zenginliği) hem kendi toplumlarına hem de dış dünyaya tanıtmış oluyorlardı.

Kyzikos (Erdek) kentinin MÖ 5. yüzyıl elektron sikkelerinde ton balığı, birçok sikkede ana tasvirin yanında bir sembol olarak kullanılmış olup ton balığı, bu sikkelerin Kyzikos’a atfedilmelerinde önemli bir belirleyici unsurdur. Keza, Byzantion’un (İstanbul) Roma İmparatorluk Dönemi’nde basmış olduğu sikkelerde bazen yan yana iki balık, bazen de iki balık arasında yunus betimlenmiştir. Balıkların resmedilmesi, Byzantion’un balıkçılığa verdiği önemi ve geçimini balıkçılığa dayandırdığının önemli bir göstergesidir. Nitekim, Antik Çağ yazarları Byzantion’un balıkçılığına çok sayıda atıf yapmaktadır. Bazen -Abdera sikkelerinde veya Atina ağırlıklarında olduğu gibi- yunuslar oldukça artistik bir görünümde resmedilmişlerdir.

Güney İtalya ve Sicilya kentleri, sikkelerinde deniz canlılarını severek ve sıkça betimlemişlerdir. Örneğin, Akragas’ın MÖ 5. yüzyıl gümüş sikkelerinin arka yüzünde anatomik özellikleri çok iyi belirtilmiş bir yengeç betimlenmiştir; Syrakusai ve Eretria gümüş sikkelerinin arka yüzündeki ahtapot ise açık kollarıyla adeta sikkenin tüm arka yüzünü kaplamıştır. Phaselis’in (Tekirova) bir gümüş sikkesinin arka yüzünde, gemi pruvasının altında gösterilen deniz atı, anatomik özelliklerine uygun resmedilmiş olmasıyla bir hayli dikkat çekicidir. Ancak, Roma Cumhuriyet Dönemi (MÖ 1. yüzyıl) bir gümüş sikkesinin arka yüzünde bir çift denizatı betimlenmiştir ki bu sikkedeki deniz atı, gerçek anatomik özellikleri taşımayan at ve balık karışımı bir yaratık olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu sikkenin ön yüzünde Denizler Kraliçesi Amphitrite’nin başının arkasında ise bir kalamar yer almaktadır.