Roma Mimari – Mühendisliğinin Harikası, Çift Yakalı Kent:

NYSA

Günümüzde Aydın ili, Sultanhisar ilçesi sınırlarında yer alan Nysa antik kenti Maiandros / Büyük Menderes Nehri’nin kuzeyinde, nehrin oluşturduğu bereketli havzada, Mesogis / Cevizli Dağları’nın güney eteğinde Hellenistik Dönem’de kurulmuştur. Kent Roma İmparatorluk Dönemi’nde yoğun olarak kullanılan, Asia Eyalet başkenti Ephesos’tan başlayıp Apameia’ya devam eden Batı Anadolu’nun kıyı ve iç bölgeleri arasındaki ulaşım ve ticareti sağlayan ana yol niteliğindeki Doğu Yolu üzerinde bulunmaktadır.

Nysa’da kalıntıları açığa çıkarılan yapılar daha çok Roma İmaparatorluk, Geç Roma ve Bizans dönemlerine aittir. Kentin kuruluş dönemine ait Hellenistik Dönem yapıları, kentte ağırlıklı olarak görülen Roma İmaparatorluk ve Bizans Dönemi mimarisinin altında kalmıştır. Bir dönem Nysa’da eğitimini sürdürmüş olan Amaseia’lı coğrafyacı Strabon, Geographika adlı eserinde kenti, Mesogis’in eteğinde, sel sularıyla meydana gelmiş bir boğazla ikiye ayrılmış “çifte kent” olarak tanımlamaktadır. Kentte topografyaya uyumlu bir şekilde inşa edilmiş, Roma İmparatorluk Dönemi’nin mimari ve mühendislik özelliklerini çarpıcı bir şekilde yansıtan yapılar arasında en dikkat çekenleri hiç şüphesiz vadi üzerinde yer alan stadion, tünel ve kentin iki yakasını birleştiren üç köprüdür.

Bu bildiride Nysa antik kentinin topografyaya uyumlu kent planlamasının, kazı çalışmalarıyla açığa çıkarılan yapılar ile cadde-sokak sistemi doğrultusunda arkeolojik olarak ele alınması, Roma mimarisi ve mühendisliği kapsamında değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.

Hakan Öztaner,

Ankara Üniversitesi, Arkeoloji Bölümü