fbpx

Eser Adı Mevlevihane (Rum Kilisesi, Alâeddin Zaviyesi)
Türü Mevlevihane
Dönemi Selçuklu
Şimdiki Durumu Mevlevihane Müzesi’nin bir parçasıdır.
Yapım Tarihi 14. yüzyıl (1377 civarı)
Yaptıran 16. yüzyılda II. Bayezid’in oğlu şehzade Sultan Korkud’un (1470-1512) mevlevîhane için yazdırdığı vakfiyede eskiden mevlevîhanenin ‘Alâeddin Zaviyesi’ olarak zikredildiğinden söz edilmektedir. ‘Alâeddin Zaviyesi’ adı ve Alâeddin’in yaptırdığı imaretin kitabesinin mevlevîhane manzumesinde bulunması, mevlevîhanenin yıkılmış Alâeddin Külliyesi’nin İmaret Medresesi’nin kalıntısı üzerine yaptırılmış veya ondan dönüştürülmüş olması ihtimalini uyandırmaktadır.
Mevlevihane Hamamı olarak bilinen Yivli Minare Külliyesi Hamamı’nda bulunan kitabede, Sultan Alâeddin Keykubad’ın şehzadeyken Mimar Tuğrul’a yaptırdığı 1215 tarihli bir imaret ile ilgilidir.
Yer / Adres Selçuk, No:36, 07100 Muratpaşa/Antalya

İmaret Medresesi’nin Selçuklu Sarayı ile daha sonrasında Mevlevihane’ye dönüştürüldüğü düşünülmektedir. Doğu-batı istikametinde uzanan iki katlı, yamuk dikdörtgen planlı binanın zemin katının kuzey cephesi bu setin kuzeyinde bulunan kayalık üzerindeki sur duvarlarına yaslandığından kuzey cephesinde pencere açılamamıştır.

Doğu-batı istikametinde uzanan dikdörtgen plana sahip bina iki katlıdır. Kuzey cephe -alt katın zemin seviyesinin altında kalmasından dolayı- sadece üst kattaki mekânlara ait sağır bir duvar şeklinde görülmektedir. Doğu cephede dikdörtgen formlu iki pencere yer almaktadır ve bu pencereler ayrı ayrı tonozlu iki mekâna açılmaktadır. Güney cephede bulunan basık kemerli kapı yapının içine açılır.  Yamuk dikdörtgen binanın fener kubbeli merkezî orta avlusu (semahane), doğu yönünden beşik tonozla örtülü iki büyük eyvanla; kuzey ve batı yönlerinden ise küçük, yine beşik tonozla örtülü iki katlı hücrelerle kuşatılmıştır. Eyvanlarla, kubbeli hücreler ortadaki semahane etrafında sıralıdır.

Doğusunda ise beş basamaklı merdivenle çıkılan sivri beşik tonoz örtülü bir eyvan yer almaktadır. Eyvanın güney duvarında ana mekândaki gibi yuvarlak kemerli bir mihrap nişi; kuzey duvarında ise binanın doğu köşesini oluşturan başka bir sivri tonozlu mekâna açılan bir kapı bulunmaktadır. Aynı mekâna kubbeli ana bölümün kuzeydoğu köşesindeki dört basamaklı bir merdiven ile de çıkılmaktadır. Ana bölümün kuzey tarafında alt katta iki, üst katta üç olmak üzere sivri beşik tonozla örtülü derviş odaları yer almaktadır. Üst kata, merdivenle çıkılan batı mekânındaki kapı ile ulaşılmaktadır. Batı kanadında üst katta tonoz örtülü iki oda açılmaktadır. Alt katta sivri beşik tonozla örtülü iki mekân sivri kemerli bir kapı ile orta bölüme açılmaktadır.

Referans

K. Turfan, 1955 Yılı Antalya Merkez Eski Eser Fişleri. Antalya 1955, no. 32.
İ. Numan, “Antalya Mevlevi Hanesinin Aslı Hali Hakkında Bazı Düşünceler,” Vakıflar Dergisi XIV, 1982, 125-137.
Türkiye’de Vakıf Abideler ve Eski Eserler (I), Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, 1983, 533-535.
M. Kırmızı, “Yivli Minare ve Külliyesi,” Antalya 1. Selçuklu Eserleri Semineri 22-23 Mayıs 1986, Antalya Valiliği, Antalya, 40-41.
E. Emekçil, “İçinde Yaşadığım Selçuklu Eseri,” Antalya 1. Selçuklu Eserleri Semineri 22-23 Mayıs 1986, Antalya Valiliği, Antalya, 13-16.
L. Yılmaz, Antalya: Bir Ortaçağ Türk Şehrinin Mimarlık Mirası ve Şehir Dokusunun Gelişimi (16. Yüzyılın Sonuna Kadar), Ankara 2002, 74-81.
T.C. Antalya Valiliği, Antalya Kültür Envanteri (Merkez), Antalya 2003, 48.
C. C. Sönmez, Antalya Kaleiçi Selçuklu ve Beylikler Dönemi Eserleri, Antalya 2009, 23-50.
A. Durukan, “Yeniden İşlevlendirilmiş Anıtsal Yapılarda Deneyim Odaklı Tasarım: Antalya Kaleiçi ve Balbey Örneği,” Mediterranean Journal of Humanities 10, 2020, 200-201.

Mevlevihane

Selçuk, Selçuk Mah No:36, 07100 Muratpaşa/Antalya

Google Maps’te Aç